De ukelele-stemming variëren is de moeite waard. Een ukelele is beslist een volwassen instrument, ondanks de bescheiden afmetingen. De klank en de mogelijkheden sluiten aan bij specifiek repertoire en de speeltechnieken zijn niet beperkt tot simpelweg strummen.
Sterker nog: door alternatieve stemmingen te kiezen, opent zich een wereld van nieuw repertoire en kun je de klankleur van het instrument ingrijpend veranderen. De standaardstemming voor de sopraan-ukelele, het meest voorkomende model ukelele, is gCEA. Daarbij zijn de bovenste snaar – als je van de ukelele van voren bekijkt – en de onderste snaar het hoogst gestemd.
Dit is wezenlijk anders dan bijvoorbeeld de stemming van een gitaar. De snaren lopen daarbij qua stemming naar beneden toe alleen op. Dit is ook de reden dat bij het aanduiden van de stemming de bovenste snaar met een kleine letter wordt weergegeven.
Meespelen
Een sopraan-ukelele laat zich – zonder er andere snaren op te zetten – gemakkelijk een hele toon hoger stemmen. Dat ukelele klinkt dan alsof je twee frets hoger speelt en de stemming is dan aDF#B. Dit heeft twee voordelen: In de eerste plaats is het dan makkelijker om karakteristiek gitaarrepertoire mee te spelen.
Dit is vaak in de toonsoorten D, A en E, en de barré-grepen op de ukelele sluiten daar dan gemakkelijker bij aan. In de tweede plaats klinkt de ukelele helderder als hij een hele toon hoger is gestemd, wat een aanvulling op de mogelijkheden.
Lage G stemming
Een totaal andere klank krijg je door de bovenste, dunne G-snaar te vervangen door een dikkere, waardoor je die een octaaf lager kunt stemmen. Dan krijg je wel weer hetzelfde open akkoord (C6), maar dan met een diepere klank. De stemming wordt dan GCEA: bij het spelen verandert er dan niets, maar de klank is wezenlijk anders. Je verliest dan wel het typerende ukelelekarakter dat immers wordt veroorzaakt doordat de twee ‘buitenste’ snaren het hoogst klinken. De G-snaar die je vervangt voor lage g-stemming is vaak omwonden. Bekijk hier snarensets voor ukulele >>.
Klein, groter, grootst
De sopraan-ukelele is qua afmetingen natuurlijk ideaal voor op reis. Hij neemt bijna geen ruimte in en met een hoes er omheen is hij ook relatief goed beschermd. Wanneer je echter meer eisen gaat stellen aan de klank, kun je ook kiezen voor grotere ukeleles. Naast de immens populaire sopraan zijn er nog drie andere types: de concert- of alt-ukelele, de tenor-ukelele en de bariton-ukelele. De concert- en de tenor-ukelele gebruiken over het algemeen dezelfde stemming als de sopraan. De grotere klankkast profiteert natuurlijk wel van de ukelele-stemming met een lage G. Dit geeft het instrument veel meer diepte.
Laag
Ook het grootste model kun je in het bekende C6-akkoord stemmen en dan met een lage G, maar de standaardstemming voor de bariton is zoals de laatste vier snaren van een gitaar: DGBE. Door de diepere klank en langere uitklank lenen de grotere modellen zoals de tenor- en bariton-ukelele zich veel beter voor fingerpicking dan de andere modellen.
Verschillende spanningen
Een overweging bij de aanschaf van de grotere modellen ukeleles is dat de snaarspanning hoger is dan bij het kleinste sopraanmodel. De snaarlengtes zijn immers groter en de snaren moeten hoger worden gespannen om dezelfde toonhoogte te bereiken. Dat betekent dat het maken van akkoorden op de hals meer kracht in je vingers vereist. Ook het opdrukken van snaren kan moeilijker zijn.
Experimenteren
Sowieso is het leuk om te experimenten met een alternatieve ukelele-stemming. Net als bij een gitaar, kan dit een bron van inspiratie zijn. Singer-songwriters komen daardoor op heel andere ideeën. Voor de doorsnee ukelele-spelers is echter het gebruik de aDF#B en GCEA (met een lage G dus) al een heel grappige manier om ‘s anders tegen het instrument aan te kijken.
Snaren voor je ukulele
Snaren voor sopraan ukulele, concert ukulele, tenor ukulele en bas ukulele kun je hier vinden >>.
